Di chuyển, một thuật ngữ đơn giản để biểu thị hành động để thay đổi vị trí của con người bằng những cách, phương thức khác nhau. Từ việc một đứa trẻ bắt đầu học trở mình, ngồi; chúng bắt đầu biết di chuyển bằng cách cằn, bò, cho đến chập chững những bước đi. Một khi thành thạo việc đi đứng, chúng ta tiến lên những hình thức di chuyển khác như chạy, nhảy hay lướt đi. Trong võ thuật nói chung và Aikido nói riêng, di chuyển là một trong những điều quan trọng và căn bản nhất. Có thể nói, di chuyển là điều không thể không có trong mỗi đòn thế hay tránh né. Chúng ta không thể đứng ỳ ra đó và xoay người qua xoay người về mặc cho đối phương tấn công. Như vậy thì rất nguy hiểm. Vậy, di chuyển là cách duy nhất để chúng ta tránh né và sử dụng đòn thế của mình. Vai trò của di chuyển đơn giản chỉ là tránh hướng tấn công của đối phương, là một phần của mỗi đòn thế. Nói ngang đây, ắt hẳn mọi người sẽ nghĩ đến những bước di chuyển đã được học, từ những bước cơ bản cho đến những bước phức tạp hơn. Nhưng như thế thì có thể các bạn không thể hiểu hết được điều mình muốn nhấn mạnh. Vấn đề ở đây chính là "cơ bản". "Cơ bản"? Nó được hiểu như thế nào? Mọi người thường hay nghĩ rằng, di chuyển càng nhiều, càng xa và tránh được đối phương là càng tốt. Nhưng di chuyển nhiều mà lại chẳng khống chế được đối phương, loanh quanh mãi thì rất nguy hiểm. Các bạn có nhớ Lý Tiểu Long không? Anh ấy với Triệt quyền đạo của mình từng nói:"Càng đơn giản, càng loại bỏ những bước phức tạp, những động tác rườm rà thì càng tốt". Trong Aikido, các bạn thường chỉ chú tâm đến việc làm cách nào để di chuyển cho đẹp, cho tròn, cho nhanh như các thầy mà quên đi nhưng bước di chuyển cơ bản. Các bước di chuyển cơ bản nhất là Okuriachi, Ayumiachi, Tainohenko, Tenkan. Các bạn muốn thực hiện được đòn đánh của mình dễ dàng hơn, tốt hơn thì rất đơn giản. Thí dụ lúc Uke sử dụng cách tấn công là Shomen uchi, chúng ta chỉ cần sử dụng bước Okuriachi, tức là tiến chân trước lên nửa bước khoảng 45 độ là đã tránh được hướng tấn công của họ. Tiếp đó thì bạn có thể sử dụng bất cứ kỹ thuật nào mà bạn được học để khống chế Uke. Thật ra trong mỗi đòn đánh đều có những bước di chuyển cơ bản rồi. Katate Tori Shiho nage Ura, bước đầu tiên là Tainohenko (hướng chân và chuyển chân rồi xoay người theo hướng ngược lại), tiếp theo là Tenkan (giữ chân trụ và quét chân theo đường tròn). Chỉ cần có thế là đã xong được 75% đòn thế. Hay là Irimi nage, chỉ cần di chuyển gạt tay và sử dụng Tenkan, rồi bước chân lên lại thì đã kết thúc được đòn. Các bạn đừng chằm hăm vào các bước di chuyển nhanh và phức tạp. Tại sao không bắt đầu từ căn bản rồi tiến lên nâng cao. Các bạn đừng ham tập cho giỏi để rồi bỏ qua giai đoạn, quên đi căn bản. Như vậy chỉ làm các bạn dậm chân tại chỗ thôi. Vậy điều mình muốn gửi đến các bạn chính là bắt đầu lại với những bước di chuyển cơ bản được nhắc ở trên. Đó là cách tập luyện, giúp ta ôn lại điều đã học, thêm nữa là giúp ta có một căn bản tốt, nền móng tốt về di chuyển. Một khi đạt được những điều đó thì lúc thi triển kỹ năng được học, các bạn sẽ nhận thấy được rất nhiều sự khác biệt. Sau này trong thời gian dài tập - luyện các đòn kỹ thuật, chúng ta sẽ sử dụng linh hoạt các bước di chuyển và hơn thế nữa chúng ta sẽ biết cách kết hợp các bước di chuyển với nhau để tránh né - đưa người tấn công vào vị trí bất lợi hay kết hợp di chuyển với toàn thân mình để làm cho người tấn công mất trọng tâm. Nhưng đó là cả một vấn đề đấy!
Chúc mọi người thành công!
Nguyên Tín - Aikido Huế
