Aiki-ken

Aiki-ken là một môn kiếm thuật luyện tập dựa trên những nguyên tắc cơ bản của Aikido, đã được tổ sư Morihei Ueshiba sáng tạo ra sau đó được Morihiro Saito (một trong những học trò lỗi lạc của tổ sư) phát triển thêm.

I. Sự phát triển của Aiki-ken

Hầu hết các kĩ thuật luyện tập của Aiki-ken đều là do tổ sư Morihei Ueshiba (1883–1969) phát triển tại đạo đường của ngài ở Iwama, Japan. Cùng lúc ấy thì ngài cũng phát triển những bài tập đánh gậy của aikido được gọi là aiki- jō. Theo nhiều tài liệu, Ueshiba đã học rất nhiều trường phái kiếm thuật (kenjutsu) khác nhau, nhưng kĩ thuật của Aiki-ken được dựa chủ yếu trên trường phái kiếm thuật Kashima Shintō-ryu.
Nhưng hầu hết những kĩ thuật của Aiki-ken lại được hệ thống hóa không phải bởi Ueshiba mà bởi Morihiro Saito (斉藤 守弘 Saitō Morihiro, 1928–2002), một trong những học trò tận tâm của tổ sư và là người tiếp nhận đạo đường Iwama sau khi tổ sư mất. Từ đó, một cách không chính thức, khi nói đến trường phái “Iwama” thì được xem như là đang nói đến trường phái Aikido của Saito.Và đây là một trường phái xem trọng cả việc luyện tập vũ khí trong Aikido. Để bảo tồn nghệ thuật này và để dạy cho một số lượng võ sinh ngày càng tăng, Saito đã tập hợp các bài giảng kiếm thuật của tổ sư và giới thiệu cho thế giới biết dưới tên “Aiki-ken”. Quyển sách về kĩ thuật aiki-ken của ông đã được xuất bản là "Traditional Aikido", Vol I and II, 1973. Saito và con trai là Hitohiro Saito (斎藤 仁浩 Saitō Hitohiro, born 1957) được xem như người đã làm hồi sinh và chắt lọc lại những tinh hoa của nghệ thuật kiếm thuật này.
Tuy nhiên aikiken cũng không được phổ biến tại khắp các đạo đường tập aikido. Nhiều nơi dạy aikido không bao gồm dạy cả vũ khí trong đó.

Khác biệt giữa Aikiken - Iaido - Kendo - Kenjutsu

Aikiken

Aikiken là cách tập kiếm gỗ trong Aikido và nằm trong chương trình học chính thức của HKD trong 1 số võ đường. Khác với những loại kiếm thuật khác, Aikiken không phải là 1 kiếm thuật, mà là một ‘dụng cụ’ để học HKD.

Aikiken do sư tổ Morihei Ueshiba sáng chế ra vào thập niên 1950 khi sư tổ sống ở Iwama với thầy Saito, và chương trình học đã được thầy Morihito Saito (cha) bổ sung và phổ biến dưới những hình thức Suburi (tập 1 mình), Kumitachi và Awase (tập 2 người).


Aikiken đã trở thành 1 cuộc ‘luận chiến’ trong hệ phái Aikikai.

1 số đông HLV/ sensei / Shihan của Hombu Dojo đã học HKD dưới sự hướng dẫn của đạo chủ đời thứ 2 (Kisshomaru Ueashiba), khi ông được đích thân sư tổ chuyền dạy HKD (trước 1950) vào lúc sư tổ chỉ khuyến khích học HKD dưới hình thức tay không và không nên học duới hình thức vũ khí.

Chính vì vấn đề này mà 1 số võ đường và Shihan HKD (ví dụ Yamada) không dạy hay chú trọng tới Aikiken và Aiki Jo.

1 số thầy khác như Saito, Kanai, Chiba, Tamura, Saotome, Nishio v.v… thì nguợc lại, nhấn mạnh vô kiếm pháp trong chương trình Aikido. Thầy Saito đã tự ý cấp bằng Aiki Ken và Aiki Jo riêng để ‘khắc chế’ những ‘thiếu sót trong căn bản’ Aikido mà thầy nhận thấy. Chính vì lẽ đó mà HKD của thầy Saito được biết dưới tên Iwama-Ryu.